Olie op doek 65.5 x 81 cm, gesigneerd linksonder
Olie op doek 65.5 x 81 cm, gesigneerd linksonder
Herkomst:
Coll. J.P. Glerum, Amsterdam; Coll. B. de Geus van den Heuvel, Amsterdam jun. 1976, nr. 270.
Literatuur:
D. Welling, Isaac Israels, The Sunny World of a Hague Cosmopolitan, Den Haag 1991, afbeelding pag. 25.
Tentoonstelling:
Amsterdam, Stedelijk Museum, Van Romantiek tot Amsterdamse School, jul.-sep. 1958, cat. nr. C112; Laren, Singer Museum, Keuze uit de collectie De Geus van den Heuvel, 1964, cat. nr. 80; Den Haag, Kunsthandel Van Voorst van Beest, Isaac Israels, 1989.
In de zeventiende eeuw schilderden de Hollander Rembrandt en de Vlaming Rubens zeer realistische vrouwelijke naakten waarvoor hun eigen vrouw resp. minnares model hadden gestaan. Daarna werden naakten tijdenlang alleen geïdealiseerd geschilderd, bij voorkeur in de context van een bijbelse scène of met klassieke godinnen. In de negentiende eeuw waren vrouwelijke naakten in Nederland uít geraakt, op een enkele uitzondering na. Nederlandse schilders in het buitenland schilderden ze wel, Alma Tadema in Engeland bijvoorbeeld.
In Nederland schilderde Jozef Israels wel eens een naakte vrouw, maar nogal wazig en vrijwel zeker niet naar het leven. Pas aan het einde van de negentiende eeuw werd het vrouwelijk naakt weer belangrijk in de Nederlandse schilderkunst. Vanaf ca. 1885 maakten Breitner met in zijn kielzog Isaac Israels de eerste volwaardige en realistische naakten sinds de zeventiende eeuw; dat bleek controversieel, want de schilders werden beschuldigd van onfatsoenlijke wellustigheid. Als model gebruikten ze jonge vrouwen uit de Amsterdamse volksbuurten of bekenden uit het artistieke milieu.
De vrouw die op dit schilderij door Isaac Israels is geschilderd, is geen klassieke godin of een bijbelse vrouw, maar ze heet gewoon Sjaantje van Ingen. Ze ligt er onnadrukkelijk bij en is zich van geen kwaad bewust, maar ongegeneerd en verzonken in een boek.Het aandachtige lezen in dit boek is een culturele daad die elke gedachte aan ‘onfatsoen’ neutraliseert, ook al heeft de schilder volop aandacht gehad voor de vrouwelijke rondingen en de fraaie kleur van de huid. De vrouw is betrapt op een intiem moment, een moment voor zichzelf.
Isaac Israels
Leliegracht te Amsterdam
Isaac Israels
Dame met baret
Isaac Israels
Ezeltje rijden op het strand van Scheveningen
